‘’Ξενία ’’ Λιβαδειάς : ώρα Μηδέν

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

  

Η παρέμβασή μου για θέμα της Λιβαδειάς γίνεται από  ενδιαφέρον γιατί άπτεται του επαγγελματικού μου αντικειμένου. Υπεράνω κάθε ‘’υποψίας’’ περιέχει και το χαρακτήρα υπερβάσης  της ξεθωριασμένης ‘’διαχωριστικής γραμμής‘’ του 19^ου  αιώνα μεταξύ  Θήβας – Λιβαδειάς  .  

Αφού η γενιά μου δεν είδε αυτή τη γραμμή πόσο μάλλον τα παιδιά μας στη σημερινή εποχή της διαδικτυακής επικοινωνίας και της αιρετής περιφέρειας με έδρα τη Λαμία. Να σας θυμίσω ότι στην διάρκεια του 13^ου και 14^ου αιώνα  η διαμάχη ανάμεσα στις οικογένειες των Γουέλφων και των Γιβελίνων είχε διχάσει την Ιταλία. Τον 15^ο αιώνα όμως ελάχιστοι ήξεραν τους λόγους σύρραξης .

 Χαιρετίζω την  πρωτοβουλία του περιοδικού ‘’ΒΟΙΩΤΙΑ’’ για τη σημερινή συζήτηση  στο υπερώριμο αυτό θέμα. Συμπίπτει χρονικά  με τη σημαντική προσπάθεια διάσωσης και αναβίωσης του Δικτύου ‘’Ξενία’' από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων και τις κινήσεις  πολιτών κάθε πόλης .

Κατά τους  Αρχιτέκτονες  "«Τα Ξενία» είναι σήμερα σημεία αναφοράς για Έλληνες και ξένους αρχιτέκτονες ,ως μία σύγχρονη, καθαρή και ειλικρινής αρχιτεκτονική έκφραση, που με συνέπεια ερμήνευσε τις αρχές -του μοντέρνου κινήματος - μέσα από ένα κώδικα πολιτισμικής εντοπιότητας" .  

Εντελώς συνοπτικά αναφέρω ,ότι  το ’ Μοντέρνο Κίνημα’’  υποστήριζε  το δικαίωμα των ανθρώπων να ζουν σε ένα ανοικτό, δημοκρατικό, οικιστικό περιβάλλον που μπορούσε  να φτιαχτεί μέσα από νέες τεχνολογίες και επιστημονικές μεθόδους. 

Μετά τον 2^ο παγκόσμιο πόλεμο και τον  εμφύλιο ,  στη 10ετία του ‘60 η χώρα μας προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί και να αποκτήσει σύγχρονο δυτικό προσανατολισμό μεταπηδώντας από μια εσωστρεφή κυρίως γεωργική οικονομία, σε μια εξωστρεφή, με έμφαση στις υπηρεσίες, προβάλλοντας τον πολιτισμό και επενδύοντας στο τουρισμό.   Έτσι λοιπόν -για την ιστορία -στις αρχές του 50' ο νεοσύστατος (Ε.Ο.Τ.) αρχίζει το πρόγραμμα των ‘’Ξενία’’ υπό τον Χαράλαμπο Σφαέλο πρώτο διευθυντή  των Τ. Υ. και  μετά τον  Άρη Κωνσταντινίδη προϊστάμενο της Υπηρεσίας Μελετών (1957έως1967 όταν παραιτήθηκε λόγω δικτατορίας). 

Θεωρείται σήμερα ως ο σημαντικότερος σύγχρονος έλληνας αρχιτέκτονας, πρωτοπόρος της ελληνικής έκφρασης του μοντέρνου κινήματος . Δεν υπήρξε καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής ,αλλά καλός ,απλός και ευσυνείδητος αρχιτέκτονας υπάλληλος με κοινωνικό όραμα. Μάζεψε μια επίλεκτη ομάδα  υψηλού επιπέδου νέων αρχιτεκτόνων υπαλλήλων στον ΕΟΤ και συγκρότησε  ένα “εργαστήρι αρχιτεκτονικής” για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των ‘’Ξενία’’.  

Αν έλθουμε στο σήμερα που ο κ. Πάγκαλος  μαινόμενος και ωρυόμενος βλέπει υποβάθμιση του επιπέδου των δημοσίων υπαλλήλων,  πριν ρίξει αδιακρίτως τον λίθο του αναθέματος εναντίον των , ως σημαίνων παράγων και εκπρόσωπος του τρέχοντος μεταπολιτευτικού κύκλου συνολικά ας κάνει πρώτα την αυτοκριτική για το ‘’..τις πταίει…’’. 

Τα “Ξενία” που κτίσθηκαν σε πολλά μέρη αποτελούν τη σημαντικότερη παραγωγή δημοσίων κτιρίων μεταπολεμικά , ανήκουν στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά και αποτελούν κομμάτι της ιστορίας της χώρας.  Το δικό σας σχεδιάσθηκε από τον  αξιόλογο πολεοδόμο-αρχιτέκτονα κ. Αλ. Παπαγεωργίου- Βενετά  καθηγητή Ιστορίας της Πολεοδομίας και  βρίσκεται σε ένα υποβλητικό και εντυπωσιακό τοπίο σε μια θέση  με έντονα  συμβολικό  χαρακτήρα και ιστορικότητα .

 Λειτούργησε ως κοινωνικός πυρήνας  που γύρω του αναπτύχθηκε η κοσμική ζωή του τόπου.  Δημοφιλές πεδίο όχι μόνο ώσμωσης της τοπικής κοινωνίας,  αλλά συνάντησης και επικοινωνίας με επισκέπτες της πόλης έλληνες και ξένους.  Στο χώρο του συμπυκνώνονται  αναμνήσεις   και εμπειρίες  μιας ολόκληρης εποχής και   έχει καταχωρηθεί σαν ξεχωριστό  αναπόσπαστο κεφάλαιο στη ιστορία της πόλης. Αυτό είναι το παρελθόν . 

Δεν θα σχολιάσω το παρόν που  θεωρώ   παρένθεση  στην ιστορία και την εξέλιξη της πόλης πού πιστεύω να κλείσει γρήγορα.   Σε κάθε περίπτωση η  λύση αποτελεί μια πρόκληση  αλλά και μια ευκαιρία. Κάποια μέτρα μικρού κόστους που ειπώθηκαν από τον κ. καθηγητή επιβάλλεται να ληφθούν αμέσως. Η  τελική όμως λύση θα έρθει μόνο με την ουσιαστική δραστηριοποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης και των τοπικών φορέων . 

Να ανατεθεί σε  ειδικευμένους μηχανικούς ,αρχιτέκτονες κλπ. η σύνταξη πλήρους, λεπτομερούς και εμπεριστατωμένης τεχνικοοικονομικής μελάτης,  που να αξιολογεί  την ιστορική την μνημειακή και την πολιτιστική αξία, την κοστολογική εκτίμηση  και  την στατική επάρκεια του κτιρίου. Η όποια μελέτη αποκατάστασης, ανάδειξης και αξιοποίησης του ακινήτου δεν πρέπει να δεσμεύεται από την αρχική του χρήση. Εξυπακούεται  ότι όλα αυτά  θα γίνουν μέσα από  ένα  δημόσιο διάλογο . 

Η οικονομική δυσπραγία που μαστίζει τους ΟΤΑ και ο ’’Καλλικράτης’’ υπό την σκιά του Μνημονίου  δεν νομίζω ότι έχουν αφήσει αλώβητη τη Λιβαδειά, γι αυτό καταθέτω την εξής πρόταση: Είχα διαβάσει ότι φοιτητές αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ το  καλοκαίρι του 2007 όταν  κάηκε η Ηλεία είχαν συντάξει για την αποκατάσταση πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές  μελέτες. Φοιτητές επίσης της αρχιτεκτονικής του Δ.Π.Θ μελέτησαν και θα πρότειναν τρόπους ανάδειξης ενός  ξενοδοχείου «Ξενία» νομίζω στη Θάσο το 2010 . Μήπως υπάρχει δυνατότητα;