Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Ζητείται αξιοπιστία

Του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Η αξιοπιστία στις σχέσεις μεταξύ των πολιτών, μεταξύ των πολιτών και του κράτους, καθώς και μεταξύ των κρατών αποτελεί, ίσως, τον σημαντικότερο παράγοντα εύρυθμης λειτουργίας της κοινωνίας, της πολιτικής και των διεθνών σχέσεων.
Δυστυχώς στη χώρα μας, αλλά και στις περισσότερες μεσογειακές χώρες, η αξιοπιστία είναι μια έννοια σε ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα οι συναλλακτικές σχέσεις τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα να χαρακτηρίζονται από μικρές ή μεγάλες δυσλειτουργίες, που συχνά παίρνουν καταστροφικές διαστάσεις.
Η τήρηση των υπεσχημένων στο δυτικό κόσμο είναι η σημαντικότερη αρετή που διευκολύνει τις σχέσεις μεταξύ των συναλλασσομένων, ενώ στο μεσογειακό χώρο και προφανώς στην Ελλάδα αποτελεί λεπτομέρεια. Οταν οι σχέσεις περιορίζονται στο εσωτερικό της χώρας είναι από την αρχή γνωστό και παραδεκτό ότι η αξιοπιστία δεν αποτελεί θεμελιώδη αρχή. Οσο κι αν η έλλειψη της αξιοπιστίας είναι ενοχλητική, δεν επισύρει την απόλυτη καταδίκη μέσα σ' ένα σύστημα σχέσεων όπου ο κανόνας είναι η αναξιοπιστία (δηλαδή η μη τήρηση υποσχέσεων, δεσμεύσεων και προθεσμιών) και η επιστράτευση διαφόρων δικαιολογιών για την αθέτηση των συμφωνηθέντων.
Ετσι, το ελληνικό κράτος μπορεί να αθετεί τους κανόνες που το ίδιο θέτει, να τους αλλάζει απροειδοποίητα, να παίρνει αντίθετες αποφάσεις μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, να αδιαφορεί γενικότερα για την μη τήρηση των όσων είχε υποσχεθεί. Παράλληλα, τα πολιτικά κόμματα, όταν βρίσκονται στην εξουσία, μπορούν να μην εφαρμόζουν όσα έχουν υποσχεθεί στα προεκλογικά προγράμματά τους, χωρίς αυτό να επισύρει την καταδίκη τους από τους πολίτες, καθώς είναι εθισμένοι σε τέτοιες συμπεριφορές.
Οι πολίτες, τέλος, μπορούν να μην τηρούν όσα έχουν συμφωνήσει στις μεταξύ τους σχέσεις, με αποτέλεσμα να απαιτείται χρονοβόρα νομική κατοχύρωση των ιδιωτικών δεσμεύσεων και συνεχής ενασχόληση των δικαστηρίων με την επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από τη μη τήρηση των συμφωνηθέντων.
Η αναξιοπιστία, όμως, όταν επεκτείνεται και στις σχέσεις μεταξύ κρατών, όπου οι δεσμεύσεις έχουν νομικό χαρακτήρα, αλλά η επίλυση των διαφορών δεν είναι εύκολη υπόθεση, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρά προβλήματα . Ετσι, οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα μας έναντι της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ στο πλαίσιο του μνημονίου φαίνεται να μην είναι δυνατόν να τηρηθούν, τουλάχιστον μέσα στις προκαθορισμένες προθεσμίες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται η εντύπωση ότι η χώρα μας είναι αναξιόπιστη και συνεπώς να απαιτούνται όλο και περισσότερο δεσμευτικές συμφωνίες (π.χ. υποθήκη της δημόσιας περιουσίας) προκειμένου να εξασφαλιστεί η τήρηση των υπεσχημένων.
Ταυτόχρονα, η μη τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα μας συνεπάγεται την όλο και μεγαλύτερη απαξίωσή της ως ευρωπαϊκής χώρας, ,με αποτέλεσμα η ανησυχία των συμβαλλόμενων ξένων χωρών ή οργανισμών (δημόσιων ή ιδιωτικών) να αυξάνεται. Ετσι ο φόβος της μη τήρησης των συμφωνηθέντων στην περίπτωση π.χ. των δανείων παίρνει τη μορφή πολύ υψηλών επιτοκίων και ασφαλίστρων κινδύνου.
Η ηθική καταδίκη όλων όσοι εκδηλώνουν την ανησυχία τους για την πιθανότητα μη τήρησης των δεσμεύσεων με ζημιογόνο εις βάρος της χώρας μας τρόπο δυστυχώς δεν βοηθά στο ξεπέρασμα της σημερινής κρίσης αξιοπιστίας της χώρας μας έναντι των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα, η ανάληψη της ευθύνης για την πλήρη τήρηση των διεθνών δεσμεύσεών μας αποτελεί τη μοναδική λύση. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: